Pages

17 April 2011

AYTER TUNÇ: BİR DELİLER EVİNİN YALAN YANLIŞ ANLATILAN KISA TARİHİ

Evet, Türk edebiyatına yabancıyım. Fazla örneğini bilmem, çok yazar tanımam. Çünkü -nedense- alacağım bir Türk kitabının beni her zaman hayal kırıklığına uğratacağını düşünürüm. Kimi yerli kimi yersiz bir yargı. Ama itiraf edeyim ki az da olsa okumaya başladığım Türk yazarlar bendeki bu inancı kırma yönünde adımlar atıyorlar ve bu denli uzak olduğum için beni utandırıyorlar.

Son okuduğum ve yayınlandığı günden beridir merak ettiğim bir kitaptı Ayfer Tunç'un 2010 etiketli kitabı. Tabiki daha önceki eserlerinden bihaberim. Oysa kitapları çeşitli dillere çevrilmiş ve ödüller almış. B.D.E.Y.Y.A.K.T. ise türkçede pek örneğinin olduğunu düşünmediğim, arkasında "karakter indeksi"nin olduğu bir roman. Bunu kitabın yaprına geldiğimde farkettim ama biraz daha etkilendiğimi söylemeyliyim.
Hikaye, uzayda bir n-boyutlu (x(0),t0) noktadan başlayıp (Karadeniz'e sırtını vermiş bir akıl hastanesi) boyutunu genişleterek ilerliyor ve eski boyutuyla başlangıç noktasına dönüyor. Evet, bir kitabı uzayda böyle bir tarifle sunmak mümkün ve bence bir kitap içi,n bunu söyleyebilmek güzel(*).

Roman, sırtı denize dönük akıl hastanesinden çıkıp sırtı denize dönül bir Türkiye gezisi yapıyor. Dört bir köşeye uğrayıp son Osmanlı paşalarından, Türklerden, Kürtlerden, Çerkezlerden, Abazalardan, Lazlardan, Ermenilerden, Rumlardan, ibnesinden, eşcinselinden, Amerika'ya giden beyinlerden, geçmişini yadsıyandan, ona sıkı tutunandan, yan gelip yatandan, dişini tırnağına takıp çalışandan, bezginden, azimlisinden, küfürbazından, serserisinden, kumarbazından, yiğidinden, beli silahlı dayısından, öksüzünden, yetiminden, sapığından, kolpasından, ressamından, çevrecisinden, bürokratından, antikacısından, fırsatçısından, okumuşundan, dokumuşundan, delisinden, zır delisinden, cingözünden, artistinden, çapkınından, cilvelisinden, polisinden, müzisyeninden, eşkiyasından, doktorundan, bu koca deliler evinin her delisinden numunelerle"bollu" bir anlatı sunuyor. B.D.E.Y.Y.A.K.T, sırtı denize dönük bu deliler ülkesini resimleyen iyi ve farklı bir roman. Okurken bir indekse gerçekten ihtiyacınız oluyor.


* Bir de Carlos Fuentes'in Terra Nostra (İşbankası Kültür Yayınları, 2005) böyledir. Roman tarihinde dönüm sayılan eserlenden. Meksikalı yazarın bu kitaptaki zaman boyutu çok daha geniş ve ayrıktı.